Khi mất răng, vấn đề viêm lợi tại vị trí nhổ dễ tái phát nếu không được chăm sóc đúng cách. Bài viết này cung cấp cái nhìn toàn diện về nguyên nhân, biện pháp phòng ngừa và dấu hiệu cần tái khám sau nhổ răng.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ viêm lợi sau khi nhổ răng

Viêm lợi sau nhổ răng xảy ra khi môi trường xung quanh vết thương bị nhiễm khuẩn, hoặc vết thương lành không đúng cách. Dưới đây là những yếu tố phổ biến khiến viêm lợi dễ tái phát:

Vệ sinh răng miệng không đúng cách

Không giữ vết nhổ sạch sẽ, chải răng quá mạnh hoặc không đúng kỹ thuật có thể gây tổn thương clot máu, tạo cơ hội cho vi khuẩn xâm nhập. Nhiều nghiên cứu khuyến nghị sử dụng nước muối ấm để súc miệng từ ngày thứ hai sau nhổ để ngăn ngừa viêm lợi.

Thói quen ăn uống sau nhổ răng

Sử dụng thực phẩm cứng, cay nóng, đồ uống có cồn hoặc dùng ống hút, hút thuốc sẽ làm mất cục máu đông và kích ứng mô mới đang phục hồi .

Tình trạng bệnh lý toàn thân hoặc hệ miễn dịch yếu

Bệnh lý như tiểu đường, rối loạn miễn dịch, hoặc người lớn tuổi có nguy cơ tái viêm cao. Một số trường hợp cần phối hợp điều trị bằng kháng sinh để phòng ngừa nhiễm trùng xương (osteomyelitis).

Biện pháp phòng ngừa viêm lợi tái phát hiệu quả

Viêm lợi sau nhổ răng có thể được phòng ngừa nếu người bệnh tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc chăm sóc tại nhà, vệ sinh đúng cách và theo dõi kỹ các biểu hiện bất thường. Dưới đây là những biện pháp được khuyến cáo bởi Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ (ADA) và nhiều chuyên gia y tế để giúp bạn giảm thiểu nguy cơ tái phát viêm lợi sau nhổ răng:

1. Tuân thủ hướng dẫn chăm sóc sau nhổ răng

Ngay sau khi nhổ răng, bác sĩ thường sẽ cung cấp các hướng dẫn chi tiết. Việc tuân thủ đúng đóng vai trò cực kỳ quan trọng:

• Giữ nguyên bông gạc: Sau nhổ răng, bạn cần cắn chặt gạc khoảng 30–60 phút để giúp hình thành cục máu đông – yếu tố then chốt giúp vết thương lành lại.
• Không súc miệng mạnh, không khạc nhổ hoặc hút ống hút trong 24 giờ đầu, vì hành động này có thể làm bong cục máu đông và khiến vết nhổ răng chảy máu trở lại hoặc dẫn đến biến chứng viêm ổ răng khô (dry socket).
• Tránh tác động vào vùng nhổ răng: Không dùng lưỡi chạm hoặc đưa tay vào vị trí vết thương, điều này có thể đưa vi khuẩn vào gây nhiễm trùng.

2. Sử dụng thuốc kháng sinh và kháng viêm theo đúng chỉ định của bác sĩ

Bác sĩ sẽ cân nhắc kê toa thuốc dựa trên tình trạng sức khỏe tổng quát, mức độ can thiệp khi nhổ răng và nguy cơ viêm nhiễm:

• Kháng sinh (như Amoxicillin, Metronidazole): Giúp ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn tại vùng nhổ răng. Tuyệt đối không tự ý dùng hoặc ngưng thuốc giữa chừng để tránh tình trạng kháng thuốc.
• Thuốc giảm đau và chống viêm không steroid (NSAIDs): Các thuốc như Ibuprofen, Naproxen giúp giảm sưng, viêm và làm dịu cơn đau sau thủ thuật.
• Thuốc súc miệng chứa Chlorhexidine 0.12%: Có khả năng sát khuẩn mạnh, giúp kiểm soát mảng bám và ngăn ngừa vi khuẩn phát triển tại vùng nhổ răng.

3. Vệ sinh răng miệng đúng cách và đều đặn

Vệ sinh răng miệng đóng vai trò trung tâm trong việc ngăn ngừa viêm lợi sau nhổ:

• Chải răng nhẹ nhàng bằng bàn chải mềm, tránh tiếp xúc trực tiếp với vùng nhổ răng trong 2–3 ngày đầu tiên.
• Dùng chỉ nha khoa để loại bỏ thức ăn dư thừa, tránh tạo mảng bám – tác nhân chính gây viêm lợi.
• Súc miệng bằng nước muối ấm từ ngày thứ hai sau nhổ, khoảng 3–4 lần mỗi ngày giúp làm sạch, sát khuẩn và hỗ trợ mô mềm nhanh lành.

Lưu ý: Không nên dùng nước súc miệng chứa cồn trong 5–7 ngày đầu sau khi nhổ răng vì có thể gây kích ứng vùng tổn thương.

4. Chế độ ăn uống lành mạnh, tránh đồ cứng và cay nóng

Thực phẩm cũng ảnh hưởng đáng kể đến quá trình phục hồi sau nhổ răng:

• Nên ăn: Thức ăn mềm, nguội hoặc hơi ấm như cháo, súp, sữa chua, sinh tố (không dùng ống hút).
• Tránh: Thức ăn giòn, cứng (bánh quy, kẹo cứng), cay nóng, nhiều đường, hoặc có tính acid cao (nước ngọt có gas, nước cam, dứa).
• Không hút thuốc và uống rượu: Nicotine làm chậm quá trình lành vết thương, rượu làm tăng nguy cơ viêm nhiễm và khô miệng.

Ngoài ra, hãy đảm bảo uống đủ nước và bổ sung các thực phẩm giàu vitamin C, D, kẽm và canxi để tăng cường miễn dịch và hỗ trợ mô nướu lành nhanh hơn.

5. Tái khám đúng lịch và theo dõi tình trạng lợi sau nhổ

Dù không có triệu chứng bất thường, việc tái khám sau nhổ răng là rất quan trọng để:

• Đánh giá tình trạng lành thương: Kiểm tra xem mô nướu có hồi phục đúng tiến trình không, có biểu hiện viêm hoặc nhiễm trùng tiềm ẩn không.
• Phát hiện và xử lý sớm biến chứng: Như ổ răng khô, áp xe, viêm nướu lan tỏa.
• Làm sạch chuyên sâu: Bác sĩ có thể lấy sạch mảng bám nếu cần để ngăn ngừa vi khuẩn phát triển quanh vết thương.

Thông thường, lịch tái khám rơi vào khoảng 5–10 ngày sau nhổ, nhưng bạn cần đi khám sớm hơn nếu có các dấu hiệu bất thường như đau kéo dài, chảy máu nhiều, mủ, sốt,…

Kết luận

Viêm lợi sau nhổ răng có thể phòng ngừa hiệu quả nếu tuân thủ chăm sóc đúng cách, vệ sinh thường xuyên và tái khám định kỳ. Nếu xuất hiện dấu hiệu bất thường như sưng kéo dài, chảy máu, sốt, đau nặng hoặc có mủ, mẹ bầu hãy nhanh chóng đến nha khoa để được xử lý kịp thời. Nhờ vậy, nguy cơ biến chứng như viêm xương, áp xe hay nhiễm trùng toàn thân sẽ được hạn chế tối đa, đảm bảo sức khỏe răng miệng và tinh thần thoải mái hơn trong quá trình phục hồi.

Nguồn tham khảo:
Cleverland Clinic. (2021, February 18). Periodontal Disease (Gum Disease): Causes, Symptoms & Treatment. Cleveland Clinic. 

Capital District. (2021). Tips to Avoid an Infection After Tooth Extraction. CDOMSurgeons; Capital District Oral & Maxillofacial Surgeons.